مقدمه

نو مادران و نو پدران عزیز …

در دنیای مدرن امروز اشتغال زنان ، درسطوح مختلف اجتماعی ، اقتصادی و تحصیلی و همچنین طیف وسیعی از موقعیت های شغلی ، یکی از بزرگ ترین دغدغه های خانواده ها برای فرزند آوری ، تغذیه و نگهداری نوزاد پس از بازگشت مادر به کار میباشد .

این در جایی است که بیش از 50 درصد موقعیت های شغلی توسط زنان اداره میشود و متاسفانه امکان نگهداری نوزاد در کنار مادر پس از بازگشت به کار در بسیاری از موارد دشوار و حتی غیر ممکن به نظر میرسد .

همچنین مسافت های طولانی ، ترافیک درون شهری و برون شهری ، آلودگی های محیط کار و دلایل بسیار دیگر …. سبب شده است ،این عدم امکان مجاورت مادر و نوزاد برای شیردهی و طولانی بودن فاصله ی زمانی جدایی آنان در شبانه روز ، توجه ما را به این موضوع و آموزش راهکارهای صحیح مواجهه با آنها بیشتر و بیشتر نماید .

بر اساس آمارها زنان شاغل پس از مرخصی زایمان با موفقیت به کار باز میگردند و اشتغال به ندرت دلیل عدم شروع شیردهی میباشد ولی در اغلب موارد میتواند در تداوم آن پس از بازگشت بکار اثرگذار باشد .

بنابراین گروه مادر سبز بعلت حساسیت موضوع شیردهی پس از آغاز مجدد کار برای زنان شاغل و همچنین احتمال بسیاری از اتفاقات ناگوار و گوارا ، که موجب دوری و یا جدایی مادر از نوزاد میشود ، تصمیم گرفت مطلب آموزشی کاملی را تهیه و در اختیار شما عزیزان قرار دهد .

قبل آغارسخن بهتر است بدانید ، که نو پدران عزیز میتوانند بیشترین بهره را از این مطلب آموزشی برده و در ساعات عدم حضور همسر ،که نوزاد در کنارشان است ، بدون نگرانی از شیرهای ذخیره شده برای تغذیه ی نوزاد استفاده نمایند .

سوالات متداول

اغلب نومادران و نوپدران سوالات بسیاری درباره ی….

ظروف مناسب ذخیره سازی شیر مادر …

بهترین زمان های مصرف در شرایط نگهداری متفاوت …

نحوه صحیح یخ زدایی و مصرف مجدد شیر مادر …

نحوه ی تغذیه نوزاد بوسیله ی شیر دوشیده شده …

و بسیاری سوالات مرتبط با این موضوع را مطرح میکنند …

گزیده ای از پیشنیاز های آموزشی

بهتر است آموزش فواید دوشیدن ، جمع آوری و ذخیره‌سازی شیر مادر تواما از زمان بارداری و یا حتی قبل از بارداری آغاز شود تا شما عزیزان با آگاهی کامل از نقش جدیدی که در خانواده خواهید داشت و اثرات مثبت و پیامدهای بی‌نظیر شیرمادر در این کار مهارت های لازم را کسب نمایید .

بهتر است از تغذیه کمکی با شیر خشک و سرشیشه خصوصاً در هفته‌های اول جدا بپرهیزید چرا که نوزاد دچار سردرگمی در گرفتن پستان در مقایسه با سرشیشه شده خواهد شد و ادامه ی شیردهی با پستان با مشکل روبرو خواهد شد .

بهتر است بدانید ترکیبات مختلف شیر مادر خصوصاً ویتامین ها و ترکیبات ایمنی در جریان دوشیدن ، جمع آوری ، ذخیره سازی ، فریز کردن و نگهداری در حرارت های مختلف برای مصرف مجدد تغییرات مهمی را از خودشان نشان میدهد بنابراین آگاهی از اصولی ساده به شما کمک خواهد کرد این مایع حیاتی را با بهترین کیفیت ذخیره نمایید .

بهتر است بدانید در ابتدا فرآیند دوشیدن ، ذخیره سازی ، یخ زدایی و تغذیه به نظر کمی پیچیده و سخت به نظر برسد ولی پس از مدت زمان کوتاهی براحتی میتوانید مهارت های لازم را در این راه بدست آورید …

بهتر است مادران با علم به اینکه ارزشمندترین تغذیه برای نوزادشان شیر مادر میباشد ، موانع را از سر راه برداشته و با اشتیاق بیشتری از زمان مرخصی زایمان شروع به ذخیره سازی نمایند .

بهتر است برای جلوگیری از اتلاف شیر دوشیده شده و دور ریز آن را در مقادیر کم ذخیره کنید ، چرا که اکثر نوزاد ها معمولا در هربار تغذیه حدود 60 تا 120 میلی لیتر شیر می خورند .

یادگیری صحیح روش ها و استفاده از شیردوش ها ، خصوصا انوع الکتریکی برای زنان شاغل این بستر را فراهم میاورد که با سرعت بخشیدن به اینکار ، با کیفیت بالاتری شیرشان را ذخیره نمایند.

 ظروف نگهداری شیر 

بهتر است بدانید برای ذخیره سازی شیر مادر با توجه به شرایط نوزاد ( از نظر نارسی و بیماری ) میتوان درست ترین تصمیم را برای انتخاب ظرف ذخیره سازی گرفت .

بهتر است بدانید برای ذخیره های کوتاه مدت شیر مادرمی توان از کیسه های یکبار مصرف مخصوص استفاده کرد .

بهتر است بدانید برای نظم بیشتر در ذخیره سازی شیر مادر ، مقدار کمتری شیر داخل هرکیسه ها ریخته ( کیسه ها باید سرخالی باشند )، تا بتوانیم کیسه ها را در سطح صاف منجمد نماییم و مطمئن باشیم در اثر انجماد کیسه ها پاره نخواهند شد .

بهتر است بدانید در این کیسه ها امکان این بیشتر وجود دارد که شیر فاسد شود و یا کیسه سوراخ شود و شیر نشت کند ، ضمن اینکه امکان این وجود دارد ماهیت مواد مهم شیر مادر با چسبیدن به جداره ی کیسه ها دستخوش تغییرات برگشت ناپذیر شود .

بهتر است بدانید برای ذخیره سازی طولانی و همچنین تغذیه ی نوزادان نارس و بیمار ، کیسه های نگهداری شیر مادر به هیچ عنوان مناسب نیستند و بهترین و مناسب‌ ترین ظروف برای این موارد ، ظروف با جدار ضخیم مانند پلاستیک سخت و پیرکس می باشند.

بهتر است بدانید این ظروف باید یک درپوش محکم داشته باشند تا هوا نتواند بداخل ظروف نفوذ نماید .

بهتر است بدانید این ظروف در اشکال ، ابعاد و ظزفیت های مختلف در دسترس میباشد ولی در موقع تهیه آنها به کیفیت و شفافیت آن باید توجه ویژه شود .

بهتر است بدانید این ظروف محلی برای ثبت تاریخ و یا چسباندن اتیکت هایی برای اینکار دارند و عملا ثبت تاریخ یکی از مهم ترین بخشهای ذخیره سازی شیر مادر میباشد چرا که میتوانید به ترتیب شیرها را در فریزر چیدمان نمایید تا در زمان استفاده ی مجدد ، مادر یا شخصی که از کودک نگهداری میکند دچار شک و سردرگمی نگردد .

بهتر است بدانید برای نگهداری کوتاه مدت ، یعنی برای همان روز و تا 24 ساعت بعد از دوشیدن شیر مادر به دلیل وجود فاکتور های ایمنی و سلول های کاملا زنده در شیر مادر ، نگهداری در یخچال و فضای منزل (با رعایت و توجه به بهترین زمان ها برای مصرف شیر مادر ) معمولا مشکلی ایجاد نمیکند و الزامی به استفاده از ظروف خاص نمیباشد و تنها اطمینان از نظافت کامل و قرار دادن ظرف در آب داغ پس از شستشو و سرپوشیده بودن آن کافی است .

 یادتان باشد تخمین زمان احتمالی مصرف شیر ذخیره شده بسیار مهم است و در انتخاب نوع ظرف بسیار به ما کمک میکند .

بهترین زمان های مصرف در شرایط نگهداری متفاوت …

بهترین زمان ها برای مصرف شیر دوشیده شده در محیط های مختلف

 در دمای محیط اتاق نوزاد ۲۵ درجه ، تا حدود ۴ ساعت…

در دمای محیط تا ۱۵ درجه ، تا حدود ۲۴ ساعت…

در یخچال های معمولی تقریبا 2 تا 8 درجه ، تا حدود ۴۸ ساعت…

درجایخی یخچال های معمولی ، تا حدود دوهفته…

 درفریزرهای  بالای ۲۰-  درجه (0 تا 20- درجه )، تا حدود سه  ماه

 درفریزرهای بزرگ و صنعتی زیر ۲۰- درجه ( انجماد عمیق ) ، تا حدود شش ماه

شیراز قبل ذوب شده در یخچال تا ۲۴ ساعت

یخ زدایی شیر مادر

مهمترین کاری که باید دقت ویژه ای در آن داشته باشید نظم در ذخیره سازی و نظم مضاعف در یخ زدایی و استفاده ی مجدد شیر مادر است .

 یادتان باشد از آب داغ مستقیم ، گرم کردن روی شعله ی گاز و مایکروفر برای یخ زدایی تحت هیچ شرایطی استفاده نکنید .

 یادتان باشد یخ زدایی باید به آرامی در دمای اتاق صورت گیرد و یا شیر یخ زده را داخل یخچال چندین ساعت قبل از مصرف قرار داد تا به تدریج یخ آن باز شود .

 یادتان باشد برنامه ریزی درست و تخمین نیاز روزانه ی نوزاد برای مصرف شیر های ذخیره شده به شما این امکان را خواهد داد که همیشه بسته ای در حال یخ زدایی برای مصرف در یخچال داشته باشید .

 یادتان باشد اول از شیرهایی شروع کنید که زودتر دوشیده و فریز شده اند و باید زودتر هم استفاده شوند .

 یادتان باشد شیری را که تازه دوشیده اید ودمای بدن را دارد ، به شیر منجمد شده از قبل اضافه نکنید ، چراکه احتمال آب شدن قسمتی از آن اجتناب ناپذیرخواهد بود .

 یادتان باشد از مخلوط کردن شیر دوشیده شده در هر روز با باقیمانده ی روز قبل پرهیز کنید و آن را جدا از شیر روز دیگر بگذارید.

 یادتان باشد شیر ذوب شده گاهی به نظر بریده می آید چون چربی و آب جداگانه در دماهای متفاوتی ذوب میشوند سعی کنید آن را به آرامی و ملایمت مجدد مخلوط کنید .

بسیار مهم است شیر ذوب شده را به آرامی تکان دهید تا ساختار و شکل طبیعی مولکول های آن صدمه نخورد.

 یادتان باشد اگر مولکول های شیر مادر شکل طبیعی خود را از دست دهند هرگز نخواهند توانست عملکرد مطلوبی در ایجاد ایمنی برای نوزاد داشته باشند .

 یادتان باشد یخ زدایی با مایکروفر باعث کاهش ویتامین ها و جدا شدن لایه‌های شیرمادرمیشود و همینطور ممکن است ظرف سرد باشد ولی شیر داغ شده باشد و ناخواسته دهان شیرخوار را بسوزانید .

 یادتان باشد فاکتورهای ایمنی و ویتامین ها در یخ زدایی با مایکروفر به نسبت شیری که در یخچال خود به خود باز می شود ، خیلی پایین تر هستند و احتمال عفونت های روده ای خیلی بالاتر میرود.

یادتان باشد از منجمد کردن مجدد شیری که یک بار قبلا ذوب شده جدا بپرهیزید.

نحوه ی تغذیه نوزاد بوسیله ی شیر دوشیده شده …

یادتان باشد روش تغذیه ی نوزاد با شیر دوشیده و ذخیره شده بسیار مهم است ….

چرا که بسیاری از مادران توالی و اصول را بخوبی رعایت میکنند ولی متاسفانه در انتها ، از شیشه و سرپستانک برای تغذیه استفاده میشود .

یادتان باشد بهترین وسیله برای تغذیه ی نوزاد در زمان غیبت مادر ، فنجان ( ترجیحا کوچک و سرپخ ) بوده ، البته گاهی نوزاد هنوز قادر به خوردن شیر با فنجان نمیباشد که میتوان از قاشق ، سرنگ و همچنین سوند های ظریف استفاده نمود

یادتان باشد گاهی مادر در هنگام استفاده ی شیر دوشیده شده خود حضور دارد و میتوان برای تحریک بهتر پستان و سرعت در تغذیه از لوله های نازک برای هدایت شیر به سمت نوک پستان استفاده کرد .

تمامی کوشش کلیه ی مشاوران شیردهی و کادر بهداشت و درمان در تداوم مصرف شیر مادر و ترغیب و تشویق نو مادران و نوپدران عزیز در این راه است ،پس با همراهی آنان و تصمیم خودتان مطمئن باشید موفق خواهید شد .

(با توجه به تفاوت های جزیی درمنابع مختلف ،سعی بر این شده است ، مطالب از جدید ترین و معتبر ترین کتب مرجع استخراج شوند گروه مادر سبز )